Βαριούχο γεύμα
Τι είναι το βαριούχο γεύμα
Στην πραγματικότητα πρόκειται για Οισοφαγοφράφημα και Βαριούχο Γεύμα, ή αλλιώς Διάβαση Οισοφάγου και Στομάχου, αφού απεικονίζεται ολόκληρο το ανώτερο γαστρεντερικό. Το βαριούχο γεύμα είναι μια ακτινολογική εξέταση που συμπληρώνει τη διερεύνηση του ανώτερου γαστρεντερικού, βοηθώντας να εκτιμήσουμε τη λειτουργικότητά του. Γίνεται στο ακτινολογικό τμήμα νοσοκομείου, με βιντεο-ακτινοσκόπηση, ενώ ο ασθενής καταπίνει μια ακτινοσκιερή ουσία όπως βάριο, γαστρογραφίνη ή ιωδιούχο σκιαγραφικό. Δεν είναι επεμβατική πράξη, διαρκεί μόνο 20 λεπτά και πέρα από την όχι πολύ ευχάριστη γεύση του σκιαγραφικού, δε δημιουργεί άλλα προβλήματα.
Το βαριούχο γεύμα είναι μια εξέταση που χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες, και μάλιστα ήταν η μοναδική εξέταση για διάγνωση προβλημάτων του ανώτερου γαστρεντερικού πριν την ανάπτυξη της ενδοσκόπησης. Μπορεί να διαγνώσει στενώσεις, φλεγμονές, πολύποδες και όγκους. Όμως πλέον γίνεται μετά από τη γαστροσκόπηση, οπότε τέτοια προβλήματα έχουν διαγνωσθεί ή αποκλεισθεί. Παρακάτω περιγράφουμε τη χρήση της στα πλαίσια διερεύνησης Γαστροοισοφαγικής Παλινδρόμησης.
Γιατί γίνεται;
Σε ποιες περιπτώσεις πραγματοποιείται το βαριούχο γεύμα και ποιες παθήσεις αφορά;
Συνήθως η πρώτη εξέταση που γίνεται όταν υπάρχουν προβλήματα από το γαστρεντερικό είναι η γαστροσκόπηση. Μας επιτρέπει να δούμε εσωτερικά την ανατομία του οισοφάγου, του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου, και να πάρουμε βιοψίες όταν χρειάζεται. Δεν είναι όμως καλή εξέταση για να εκτιμήσει τη λειτουργία του ανώτερου γαστρεντερικού. Γι’ αυτό τη συμπληρώνουμε με το Βαριούχο Γεύμα.
Κατά το βαριούχο γεύμα με την κατάποση ακτινοσκιερής ουσίας και την ταυτόχρονη ακτινοσκόπηση, μπορούμε να προσομοιώσουμε και να καταγράψουμε την πορεία της τροφής όταν καταπίνει ο ασθενής. Τα προβλήματα που μπορούμε ν’ ανακαλύψουμε με το βαριούχο γεύμα είναι:
- Φάρυγγας: Δυσλειτουργία και έλλειψη συντονισμού των αισθητήριων νεύρων και μυών του φάρυγγα μπορεί να οδηγήσει σε εισρόφηση. Το βαριούχο γεύμα απεικονίζει επίσης πολύ καλά φαρυγγικά εκκολπώματα που μπορεί να εμφανιστούν σε ηλικιωμένους
- Οισφάγος: Διαταραχές κινητικότητας του οισοφάγου όπως δυσκινησία και αναποτελεσματική κινητικότητα οισοφάγου (ΙΟΜ) μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στην κατάποση και αίσθημα παραμονής τροφής στον οισοφάγο. Πολύ σημαντικός είναι ο αποκλεισμός τους σε περίπτωση διενέργειας αντιπαλινδρομικής επέμβασης, καθώς αυξάνουν την πιθανότητα μετεγχειρητικών προβλημάτων και μπορεί να επιβάλλουν την αλλαγή του τύπου της επέμβασης, ή ακόμα και την ακύρωσή της.
- Κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας: Η πιο ακραία μορφή δυσκινησίας οισοφάγου είναι η Αχαλασία, που οφείλεται σε αδυναμία χαλάρωσης του σφιγκτήρα. Έχει τυπική εικόνα στο οισοφαγογράφημα, και επιβάλλει ενδοσκοπική ή χειρουργική αντιμετώπιση. Σε κάποιες περιπτώσεις το οισοφαγογράφημα μπορεί επίσης ν αποκαλύψει ακτινολογικά εμφανή παλινδρόμηση.
- Στομάχι: Μεσαίου και μεγάλου μεγέθους διαφραγματοκήλες είναι εμφανείς στο βαριούχο γεύμα, αν και το μέγεθος τους συνήθως υποεκτιμάται από την εξέταση. Άλλη σημαντική πληροφορία είναι η κένωση του στομάχου, καθώς υποκινησία και γαστροπάρεση απαιτούν διαφορετική διερεύνηση και αντιμετώπιση.
Πως γίνεται το βαριούχο γεύμα;
Το βαριούχο γεύμα γίνεται σε εξωτερική βάση σε ακτινολογικό εργαστήριο ή ακτινολογικό τμήμα νοσοκομείου. Διαρκεί γύρω στα 20 λεπτά.
Προετοιμασία:
Μένουμε νηστικοί για 6 ώρες πριν την επέμβαση, ώστε το στομάχι να είναι άδειο για ν’ απεικονιστεί καλύτερα. Παίρνουμε κανονικά τα φάρμακα μας με λίγο νερό το πρωί της εξέτασης. Αν έχουμε διαβήτη συνεννοούμαστε με το γιατρό μας. Ο ακτινολόγος παίρνει ένα σύντομο ιστορικό, και πρέπει να αναφέρουμε τυχόν αλλεργίες, τι φάρμακα παίρνουμε, και ποιο είναι το πρόβλημα για το οποίο γίνεται η εξέταση. Για τις γυναίκες είναι απαραίτητο να αναφέρουμε αν υπάρχει οποιαδήποτε πιθανότητα εγκυμοσύνης.
Βαριούχο Γεύμα:
Στεκόμαστε όρθιοι στο ακτινοσκοπικό μηχάνημα. Ο ακτινολόγος μας δίνει ένα ποτήρι βάριο, το οποίο πίνουμε σύμφωνα με τις οδηγίες του. Συνήθως μας ζητάει να το κρατήσουμε στο στόμα και να το καταπιούμε όταν δώσει εντολή. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται μερικές φορές και μπορεί να χρειαστεί να στρίψουμε το σώμα σε διαφορετικές γωνίες. Ανάλογα με τα ευρήματα μπορεί να μας ζητηθεί να επαναλάβουμε καταπίνοντας ψωμί ή μπισκότο ποτισμένο με βάριο. Στο τέλος της εξέτασης γίνεται η δοκιμασία Trendelenburg, στην οποία μετακινείται το κρεβάτι με τέτοιο τρόπο ώστε ο ασθενής να είναι αρχικά ξαπλωμένος σε οριζόντια θέση, και στη συνέχεια με το κεφάλι χαμηλά και τα πόδια ψηλά. Σ αυτή τη θέση λόγω βαρύτητας είναι πιο πιθανό να δούμε ακτινολογική απεικόνιση, και το πραγματικό μέγεθος μιας διαφραγματοκήλης.
Μετά το τέλος της εξέτασης από βαριούχο γεύμα ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του. Μπορεί να οδηγήσει, να φάει και να πιεί ότι θέλει, καθώς και να πάρει κανονικά τα φάρμακά του. Το βάριο μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα, γι’ αυτό καλό είναι να πίνουμε πολλά υγρά και να καταναλώνουμε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες για λίγες μέρες μετά την εξέταση.
Κίνδυνοι
Το βαριούχο γεύμα είναι μία πολύ χρήσιμη εξέταση ωστόσο υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι από την πραγματοποίηση της εξέτασης που οφείλει να γνωρίζει ο ασθενής:
Ακτινοβολία: Η εξέταση απαιτεί τη χρήση αρκετής ακτινοβολίας, περίπου όση και σε μια αξονική τομογραφία. Αυτό έχει σημασία σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που μπορεί να είναι σε εγκυμοσύνη, και να προκληθεί σοβαρή βλάβη στο έμβρυο. Κατά τα άλλα η ποσότητα της ακτινοβολίας δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να προκληθούν σοβαρά προβλήματα, αν δεν έχουν προηγηθεί πολλαπλές ακτινολογικές εξετάσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Εισρόφηση σκιαγραφικού: Σε ηλικιωμένους ασθενείς υπάρχει πάντα η πιθανότητα εισρόφησης στους πνεύμονες κατά τη διάρκεια της εξέτασης, η οποία μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα, μέχρι και σοβαρή πνευμονία ανάλογα με την ποσότητα.
