Οισοφαγίτιδα
Τι είναι η οισοφαγίτιδα;
Οισοφαγίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή του οισοφάγου, του τμήματος του γαστρεντερικού σωλήνα που μεταφέρει την τροφή από το στόμα στο στομάχι και τα κυριότερα συμπτώματα είναι ο πόνος στο στήθος και η δυσκολία στην κατάποση, γνωστή και ως δυσφαγία. Υπάρχουν διαφορετικά είδη οισοφαγίτιδας με διαφορετική αιτιολογία.
Η θεραπεία της οισοφαγίτιδας εξαρτάται από τη βαρύτητα και την αιτιολογία της. Χωρίς τη σωστή θεραπεία, η οισοφαγίτιδα προκαλεί στένωση και ουλώδη ρίκνωση του οισοφάγου, με αποτέλεσμα διαταραχές θρέψης.
Συμπτώματα
Με τι συμπτώματα εκδηλώνεται η οισοφαγίτιδα;
Η οισοφαγίτιδα περιλαμβάνει φλεγμονή του οισοφάγου και διαταραχή της λειτουργίας του και τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι:
- Πόνος στην κατάποση (Δυσφαγία), ειδικά σε στερεές τροφές
- Δυσκολία στην κατάποση
- Ενσφήνωση βλωμού στον οισοφάγο (τροφές «κολλάνε» στον οισοφάγο και δε μπορούν να προωθηθούν στο στομάχι)
- Πόνος στο στήθος, γνωστός ως οπισθοστερνικό άλγος
- Αίσθημα καύσου στο στήθος (καυσαλγία ή καούρα)
- Παλινδρόμηση οξέος ή τροφών
- Διαταραχές θρέψης και απώλεια βάρους
Ανησυχητικά συμπτώματα και πότε πρέπει να απευθυνόμαστε άμεσα σε γιατρό;
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα συμπτώματα από την οισοφαγίτιδα διαρκούν για μερικές ημέρες, και βελτιώνονται με αποφυγή επιβαρυντικών παραγόντων. Πρέπει όμως να απευθυνόμαστε στον ειδικό αν:
- Ο πόνος και η καούρα διαρκούν για πάνω από 3-4 ημέρες
- Ο πόνος και η καούρα δεν ανακουφίζονται με αντιόξινα φάρμακα
- Ο πόνος και η καούρα οδηγούν σε σοβαρή απώλεια βάρους
- Ο πόνος και η καούρα συνοδεύονται από συστηματικά συμπτώματα όπως πυρετό και πόνους στο σώμα
Η οισοφαγίτιδα μπορεί να προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με πολύ σοβαρές επείγουσες καταστάσεις. Πρέπει να αναζητήσουμε άμεση ιατρική βοήθεια αν έχουμε:
- Σοβαρό πόνο στο στήθος που διαρκεί για πάνω από μισή ώρα
- Ιστορικό στεφανιαίας νόσου ή στηθάγχης
- Πόνο που ακτινοβολεί στον αυχένα, στο στόμα ή στον αριστερό ώμο
- Δύσπνοια
- Αίσθημα ενσφήνωσης τροφής στον οισοφάγο
- Πολλαπλούς εμετούς με επακόλουθο πόνο ή δύσπνοιά
- Καφεοειδείς ή αιματηρούς εμετούς
Αίτια
Σε ποιες καταστάσεις μπορεί να εκδηλωθεί οισοφαγίτιδα;
Φλεγμονή του οισοφάγου μπορεί να εμφανιστεί σε πολλές διαφορετικές καταστάσεις όπως:
Οισοφαγίτιδα από παλινδρόμηση:
Δυσλειτουργία της βαλβίδας μεταξύ οισοφάγου και στομάχου, ή παρουσία διαφραγματοκήλης, μπορεί να οδηγήσει σε παλινδρόμηση οξέος στον κατώτερο οισοφάγο, γνωστή ως Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ). Η εσωτερική επιφάνεια του οισοφάγου είναι πολύ ευαίσθητη στην επαφή με τα γαστρικά οξέα, και αναπτύσσεται φλεγμονή λόγω ΓΟΠ.
Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα:
Η Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα αποτελεί μια φλεγμονώδης πάθηση του οισοφάγου που χαρακτηρίζεται από τυπική ενδοσκοπική εικόνα γνωστή ως τραχειοποίηση του οισοφάγου, και ανεύρεση ηωσινόφιλων λευκοκυττάρων στις βιοψίες. Τα ηωσινόφιλα είναι τα κύτταρα που εμπλέκονται σε αλλεργικές αντιδράσεις και αντίστοιχα η πάθηση θεωρείται ότι οφείλεται σε τροφικές αλλεργίες.
Μικροβιακή οισοφαγίτιδα:
Αν και αρκετά σπάνια, φλεγμονή στον οισοφάγο μπορεί να προκληθεί από μικρόβια, ιούς ή μύκητες. Η πιο συχνή μορφή είναι η Οισοφαγίτιδα από Candida Albicans, ή Οισοφαγική Καντιντίαση. Η Candida είναι ένας μύκητας που προσβάλλει άτομα με πεσμένο ανοσοποιητικό, όπως διαβητικούς, καρκινοπαθείς, όσους κάνουν συστηματική χρήση κορτιζονούχων φαρμάκων και πάσχοντες από HIV.
Φαρμακευτική οισοφαγίτιδα:
Φάρμακα που μπορεί να έρχονται σε παρατεταμένη επαφή με το τοίχωμα του στομάχου μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμό και φλεγμονή του οισοφάγου. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται αντιφλεγμονώδη, κάποια αντιβιοτικά, συμπληρώματα Καλίου και φάρμακα κατά της οστεοπόρωσης.
Παράγοντες κινδύνου
Ποιες καταστάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης οισοφαγίτιδας;
Οι διαφορετικές μορφές οισοφαγίτιδας επιβαρύνονται από διαφορετικές καταστάσεις:
Οισοφαγίτιδα από παλινδρόμηση:
Τα συμπτώματα και η φλεγμονή επιβαρύνονται από παράγοντες που προκαλούν χαλάρωση του οισοφαγικού σφιγκτήρα ή επιδείνωση της παλινδρόμησης όπως:
- Κάπνισμα
- Κατανάλωση αλκοόλ, καφέ, ή σοκολάτας
- Μεγάλα ή λιπαρά γεύματα
- Γεύματα πριν την κατάκλιση
- Παχυσαρκία, εγκυμοσύνη και καταστάσεις που αυξάνουν την πίεση στην κοιλιά
Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα:
Οικογενειακό ιστορικό ηωσινοφιλικής οισοφαγίτιδας ή ατομικό ιστορικό αλλεργικών καταστάσεων όπως άσθμα, ατοπική δερματίτιδα και αλλεργική ρινίτιδα, αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης ηωσινοφιλικής οισοφαγίτιδας.
Μικροβιακή οισοφαγίτιδα
Χρόνια φαρμακευτική αγωγή με κορτιζόνη ή αντιβιοτικά και διαβήτης, αυξάνουν την πιθανότητα για οισοφαγίτιδα από Candida. Ανοσοκαταστολή λόγω καρκίνου, χημειοθεραπείας, HIV/AIDS και αγωγής μετά από μεταμόσχευση οργάνου επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο οισοφαγίτιδας.
Φαρμακευτική οισοφαγίτιδα
Σχετίζεται με δυσκολία στην κατάποση φαρμάκων. Ηλικιωμένοι ασθενείς με κακή κινητικότητα του οισοφάγου και μειωμένη παραγωγή σάλιου, άτομα που καταπίνουν μεγάλα χάπια σε ξαπλωτή θέση χωρίς κατάποση νερού, έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης της κατάστασης.
Επιπλοκές
Μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα η οισοφαγίτιδα;
Χωρίς την κατάλληλη αγωγή, η οισοφαγίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως:
- Ουλώδης στένωση και ρίκνωση του οισοφάγου λόγω χρόνιας φλεγμονής
- Έλκος ή ρήξη οισοφάγου
- Οισοφάγος Barrett, μια προκαρκινική κατάσταση που οφείλεται στη χρόνια οισοφαγίτιδα.
Διάγνωση
Ποιες εξετάσεις γίνονται για διερεύνηση των αιτιών και διάγνωση της οισοφαγίτιδας;
Μετά τις αρχικές ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματα που εμφανίζει ο ασθενής με οισοφαγίτιδα και το ιστορικό ακολουθούν εξειδικευμένες εξετάσεις όπως:
- Γαστροσκόπηση: Για άμεση επισκόπηση του ανώτερου γαστρεντερικού, λήψη φωτογραφιών και βιοψιών. Από μόνη της ως εξέταση μας βοηθάει σημαντικά να εντοπίσουμε σχεδόν πάντα τα αίτια για την οισοφαγίτιδα
- Βαριούχο γεύμα: Δίνει μια πολύ καλή εικόνα της ανατομίας και της λειτουργικότητας του οισοφάγου και του στομάχου.
- Βιοψία οισοφάγου: Η ανάλυση δειγμάτων οισοφάγου στο μικροσκόπιο βοηθάει στην ανακάλυψη μικροβίων, αυξημένης ποσότητας ηωσινοφίλων, ή καρκινικών κυττάρων.
- pHμετρία: Αν η οισοφαγίτιδα οφείλεται σε ΓΟΠ, επιτρέπει την ακριβή εκτίμηση της έκθεσης του οισοφάγου σε οξύ και τη συσχέτιση των συμπτωμάτων με επεισόδια παλινδρόμησης
- Μανομετρία: Βοηθάει στη διάγνωση διαταραχών κινητικότητας του οισοφάγου, καθώς και στην προετοιμασία για χειρουργική θεραπεία της ΓΟΠ.
Θεραπεία
Πως αντιμετωπίζονται τα συμπτώματα που εμφανίζει η οισοφαγίτιδα;
Η θεραπεία της οισοφαγίτιδας εξαρτάται από την αιτία της. Αν δεν είναι δυνατή η αιτιολογική θεραπεία της, όπως μπορεί να συμβεί στη ΓΟΠ, τότε στοχεύουμε στο να μειώσουμε ή να εξαλείψουμε τελείως τα συμπτώματα:
Οισοφαγίτιδα από παλινδρόμηση:
Για την αντιμετώπιση της οισοφαγίτιδας που προκαλείται από ΓΟΠ συστήνονται:
- Αλλαγή διατροφής και τρόπου ζωής, για αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων και τροφών (κάπνισμα, αλκοόλ, καφές, σοκολάτα, πικάντικες τροφές)
- Απώλεια βάρους
- Ανύψωση της πλάτης του κρεβατιού και αποφυγή κατάκλισης για 2-3 ώρες μετά από κάθε γεύμα
- Αντιόξινα φάρμακα
- Αναστολείς Αντλιών Πρωτονίων, (Losec, Laprazol, Pantium, Nexium), για μείωση της οξύτητας των γαστρικών υγρών
- Χειρουργική αντιμετώπιση με Λαπαροσκοπική Θολοπλαστική: Η φαρμακευτική αγωγή δεν αντιμετωπίζει την ΓΟΠ που είναι η αιτία της οισοφαγίτιδας. Η Λαπαροσκοπική Θολοπλαστική στις περισσότερες περιπτώσεις επιτρέπει την οριστική και μόνιμη θεραπεία για την παλινδρόμηση και κατ επέκταση για την οισοφαγίτιδα, με άμεση διακοπή όλων των φαρμάκων.
- Χειρουργική αντιμετώπιση με Επέμβαση Linx: Η επέμβαση Linx αποτελεί τη νεότερη και λιγότερο επεμβατική εναλλακτική στη λαπαροσκοπική θολοπλαστική με άριστα αποτελέσματα και ελάχιστες επιπλοκές
- Ενδοσκοπική αντιμετώπιση με επέμβαση Stretta: Για όσους θέλουν να διακόψουν τα φάρμακα της ΓΟΠ αλλά δε θέλουν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση, υπάρχει η δυνατότητα θεραπείας του οισοφαγικού σφιγκτήρα με ραδιοσυχνότητες
Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα:
Η θεραπεία στηρίζεται στην αποφυγή τροφών που μπορεί να προκαλούν αλλεργίες, και στη μείωση της αλλεργικής αντίδρασης:
- Δίαιτες αποκλεισμού τροφικών ομάδων και στοιχειακές δίαιτες
- Αναστολείς Αντλιών Πρωτονίων, (Losec, Laprazol, Pantium, Nexium)
- Κορτιζονούχα φάρμακα σε χάπια ή εισπνοές
- Μονοκλωνικά αντισώματα έχουν εγκριθεί πολύ πρόσφατα για τη θεραπεία της ηωσινοφιλικής οισοφαγίτιδας
Μικροβιακή οισοφαγίτιδα:
Δίνεται αγωγή με αντιμικροβιακά, ή αντιμυκητιασικά φάρμακα, από το στόμα ή ενδοφλέβια ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης για να καταπολεμηθούν τα μικρόβια που προκαλούν την οισοφαγίτιδα και τα συμπτώματα της.
Φαρμακευτική οισοφαγίτιδα:
Συστήνεται αλλαγή αγωγής, λήψη φαρμάκων σε μορφή σιροπιού, μικρότερα χάπια, με άφθονο νερό και αποφυγή κατάκλισης για μισή ώρα μετά τη λήψη τους.
