Η αιτιολογική συσχέτιση ανάμεσα σε παχυσαρκία και καρκίνο είναι πολύ γνωστή. Τον Ιούνιο του 2018, δημοσιεύθηκε η έκθεση της κοινής διαρκούς επιτροπής ειδικών του Παγκόσμιου Ιδρύματος Έρευνας Καρκίνου και του Αμερικανικού Ινστιτούτου Έρευνας Καρκίνου, σχετικά με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου σε υπέρβαρους και παχύσαρκους. Αρχικά έγινε συλλογή και ανάλυση των νεότερων δεδομένων απ’ όλο τον κόσμο. Έγινε συσχέτιση με σωματικό βάρος, διατροφή, φυσική άσκηση και τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Στη συνέχεια η επιτροπή ειδικών, εκτίμησε τα δεδομένα, και εξέδωσε την έκθεση με τα συμπεράσματα της. Έγινε ξεχωριστή αναφορά σε περιπτώσεις που υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις συσχέτισης ανάμεσα σε παχυσαρκία και καρκίνο. Σε περιπτώσεις που οι ενδείξεις είναι ασθενείς, ή δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα, δε γίνεται ιδιαίτερη αναφορά.
Καρκίνος Και Παχυσαρκία:
Η σχέση ανάμεσα σε παχυσαρκία και κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου είναι σαφώς αναγνωρισμένη και αποτελεί αντικείμενο εκτενούς μελέτης. Η παγκόσμια επιδημία παχυσαρκίας, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και επεκτείνεται σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, προκαλεί μεγάλη ανησυχία στην ιατρική κοινότητα. Δυσχεραίνει την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου και αύξηση των ποσοστών επιβίωσης. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν μια πολύ ανησυχητική αύξηση της συχνότητας καρκίνου σε νεότερες ηλικίες, που πιθανώς να σχετίζεται με αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας.
Συσζέτηση Παχυσαρκίας Με Συγκεκριμένα Είδη Καρκίνου
Υπάρχουν Ισχυρές Ενδείξεις πως η παχυσαρκία στη ενήλικη ζωή σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξει ο πάσχοντας καρκίνο. Συγκεκριμένες μορφές είναι οι όγκοι οισοφάγου, στομάχου, παχέος εντέρου, ήπατος, παγκρέατος, χοληδόχου κύστης, στοματοφάρυγγα, προστάτη στους άντρες. Στις γυναίκες υπάρχει αυξημένος κίνδυνος καρκίνου ωοθηκών και ενδομητρίου.
Όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού, υπάρχουν Ισχυρές Ενδείξεις πως η παχυσαρκία στην εφηβική ηλικία προστατεύει από τον καρκίνο μαστού τόσο πριν όσο και μετά την εμμηνόπαυση. Η παχυσαρκία στην ενήλικο ζωή επίσης σχετίζεται με μειωμένη κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού πριν την εμμηνόπαυση. Η αύξηση του σωματικού βάρους στην ενήλικο ζωή σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου μαστού μετά την εμμηνόπαυση.
Υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις ότι η παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο τραχήλου μήτρας.
Παθογένεση Καρκίνου Στην Παχυσαρκία:
Οι μηχανισμοί μέσω των οποίων η παχυσαρκία προάγει την ανάπτυξη καρκίνου ποικίλλουν ανάλογα με την εντόπιση. Ο κοινός παρονομαστής είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη που παρουσιάζουν οι παχύσαρκοι, και μπορεί να φτάσει ως την ανάπτυξη Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Διαταραχές ορμονών όπως οιστρογόνα και τεστοστερόνη, και χρόνια φλεγμονή που προκαλείται από την αυξημένη εναπόθεση λίπους στους διάφορους ιστούς επίσης παίζουν ρόλο.
Η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη συγκεκριμένων τύπων καρκίνου πιο άμεσα με τους παρακάτω τρόπους:
-Οισοφάγος:
Η παχυσαρκία προκαλεί χρόνια Γαστρο-Οισοφαγική Παλινδρόμηση που μπορεί να οδηγήσει σε οισοφάγο Barrett και τελικά καρκίνο
-Στομάχι:
Με τον παραπάνω μηχανισμό μπορεί να αναπτυχθεί καρκίνος του ανώτερου στομάχου. Και η χρόνια γαστρίτιδα μέσω εντερικής μεταπλασίας μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη κακοήθειας.
–Ήπαρ:
Η εναπόθεση λίπους στο ήπαρ, εκτός από απλή Λιπώδη Διήθηση, μπορεί, μέσω ανάπτυξης Μη Αλκοολικής Λιπώδους Ηπατικής Νόσου, να οδηγήσει σε χρόνια ηπατίτιδα. Τελικά η παχυσαρκία οδηγεί σε ηπατοκυτταρικό καρκίνο.
-Χοληδόχος κύστη:
Η παχυσαρκία προκαλεί χολολιθιασική νόσο, η οποία σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους προδιαθεσικούς παράγοντες μπορεί να οδηγήσει σε χολαγγειοκαρκίνωμα
Καρκίνος, Παχυσαρκία Και Απώλεια Βάρους
Όπως αναγνωρίζεται κι από την ίδια την έκθεση, η παχυσαρκία δεν αποτελεί την κυριότερη αιτία ανάπτυξης καρκίνου στις παραπάνω περιπτώσεις. Υπάρχουν και άλλοι πολύ σημαντικοί προδιαθεσικοί παράγοντες, με κυριότερο και πιο κοινό απ’ όλους να είναι προφανώς το κάπνισμα. Είναι όμως προφανές ότι η εξάλειψη της παχυσαρκίας ως παράγοντα κινδύνου, μειώνει σημαντικά την πιθανότητα ανάπτυξης πολλών διαφορετικών ειδών καρκίνου, και αντίστοιχα αυξάνει την επιβίωση.
Λόγω της πολυπλοκότητας του αντικειμένου, δεν υπάρχουν οι μελέτες που ν αποδεικνύουν ότι η απώλεια βάρους σχετίζεται με μειωμένη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου. Τα ως τώρα δεδομένα προέρχονται κυρίως από μελέτες χειρουργικής παχυσαρκίας. Φαίνεται ότι οι παχύσαρκοι που υποβάλλονται σε επέμβαση παχυσαρκίας, εμφανίζουν μικρότερη πιθανότητα ανάπτυξης κάποιων από τους παραπάνω καρκίνους, σε σχέση με τους παχύσαρκους που δεν υποβάλλονται σε επέμβαση. Επίσης, άτομα που χάνουν βάρος με οποιοδήποτε τρόπο, παρουσιάζουν βελτίωση του ορμονικού προφίλ τους, που πιθανώς να οδηγεί σε μειωμένη πιθανότητα καρκινογένεσης.
Παχυσαρκία Και Συστάσεις Για Πρόληψη Του Καρκίνου
-Διατήρηση υγιούς βάρους και αποφυγή αύξησης βάρους
-Φυσική άσκηση ως μέρος της καθημερινής ζωής, περισσότερο περπάτημα λιγότερη καθιστική ζωή
-Δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες, λαχανικά όσπρια και φρούτα
-Περιορισμός κατανάλωσης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος
-Περιορισμός κατανάλωσης ‘Fast Food’, επεξεργασμένων τροφών, με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη
-Περιορισμός κατανάλωσης αναψυκτικών με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη
-Περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ
-Δεν είναι απαραίτητα τα διατροφικά συμπληρώματα στην πρόληψη του καρκίνου, είναι προτιμητέα μια ισορροπημένη διατροφή
