ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ
Αν είσαι υπέρβαρος ή παχύσαρκος και νιώθεις οτι χρειάζεσαι ιατρική βοήθεια για απώλεια βάρους δεν είσαι ο μόνος. Με βάση στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας από το 2016, 1,9 δισεκατομμύρια ενήλικες (39% του παγκόσμιου πληθυσμού) ήταν υπέρβαροι. Από αυτούς, 650 εκατομμύρια (13% του παγκόσμιου πληθυσμού) ήταν παχύσαρκοι. Άλλα 340 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι 5 ως 19 ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Και το πιο σοκαριστικό, το 2019 υπήρχαν παγκοσμίως 38 εκατομμύρια υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών!!!
Η Παχυσαρκία Είναι Νόσος Ή Οφείλεται Στην Έλλειψη Θέλησης;
Η παχυσαρκία είναι νόσος αναγνωρισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Με δεδομένη την παγκόσμια αύξηση των πασχόντων (ο αριθμός έχει τριπλασιαστεί σε σχέση με το 1975), θεωρείται από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 παγκόσμια πανδημία. Ο σημαντικότερος λόγος είναι η υιοθέτηση δυτικού τρόπου ζωής. Μείωση της άσκησης και αύξηση των προσλαμβανόμενων θερμίδων με κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε σάκχαρα και λιπαρά.
Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια πάθηση με πολλούς πάσχοντες να ταλαντεύονται μεταξύ “αδύνατης” και “παχουλής» γκαρνταρόμπας. Οι πάσχοντες εναλλάσσουν περιόδους αυστηρής δίαιτας και φυσιολογικής διατροφής, χάνοντας και ξαναπαίρνοντας βάρος,. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος που συνήθως καταλήγει στο να αυξάνεται σιγά σιγά το ανώτερο σωματικό βάρος και ονομάζεται φαινόμενο γιο-γιο. Υπάρχει μια φράση που μ αρέσει να λέω σε όσους ζητούν τη βοήθεια μου για Ιατρική και Χειρουργική Απώλεια Βάρους. Οι περισσότεροι παχύσαρκοι ήταν λιγότερο παχύσαρκοι μέχρι που ξεκίνησαν τις δίαιτες.
Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι οι μηχανισμοί ομοιόστασης του οργανισμού, που τείνουν να διατηρήσουν σταθερό το σωματικό βάρος. Κάθε προσπάθεια απώλειας βάρους οδηγεί σε σημαντική πτώση του βασικού μεταβολικού ρυθμού και απελευθέρωση ορμονών που αυξάνουν την όρεξη. Οι αλλαγές αυτές δεν αντιστρέφονται άμεσα μετά τη διακοπή της απώλειας βάρους. Μπορεί να διατηρηθούν για πολύ καιρό, ακόμα και μετά την πλήρη επαναπρόσληψη βάρους.
Τι Προβλήματα Υγείας Προκαλεί Η Παχυσαρκία Και Γιατί Σε Κάποιες Περιπτώσεις Αποκαλείται Νοσογόνος;
Η παχυσαρκία έχει αρνητικό αντίκτυπο στους πάσχοντες. Η ποιότητα ζωής είναι χειρότερη και το προσδόκιμο επιβίωσης πτωχότερο από τον μέσο όρο. Ο κίνδυνος καρδιαγειακών επεισοδίων αυξάνεται κατακόρυφα, εν μέρει και λόγω του πολύ αυξημένου κίνδυνου εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Το επιπλέον βάρος προκαλεί προβλήματα σε οστά και αρθρώσεις, μειώνοντας ακόμα περισσότερο την κινητικότητα, συνεπώς και τη δυνατότητα άσκησης.
Κι αυτό που δεν έχει γίνει ακόμα κατανοητό από τον γενικό πληθυσμό, είναι ότι η παχυσαρκία αποτελεί πολύ σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα για ανάπτυξη διαφόρων μορφών καρκίνου, όπως οισοφάγου, παχέος εντέρου, μαστού και ενδομητρίου.
Τι Είναι Το Μεταβολικό Σύνδρομο Και Ποια Είναι Η Σχέση Του Με Την Παχυσαρκία;
Πολλοί παχύσαρκοι πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο. Χαρακτηρίζεται από κεντρικού τύπου παχυσαρκία, υπέρταση, ψηλή χοληστερίνη και Διαβήτη, σε συνδυασμό με αντίσταση στην ινσουλίνη. Πάσχοντες με μεταβολικό σύνδρομο δυσκολεύονται ακόμα περισσότερο να χάσουν βάρος. Λόγω των συνυπαρχόντων προβλημάτων μπορεί να αποκλείονται από συγκεκριμένα προγράμματα διατροφής ή άσκησης, αφού μπορεί να υπάρχουν αυξημένοι κίνδυνοι για επιπλοκές.
Υπάρχουν Επιπτώσεις Στην Ψυχική Υγεία Των Πασχόντων;
Εκτός από όλα τα παραπάνω δεν πρέπει να ξεχνάμε την ψυχοκοινωνική επιβάρυνση που συνοδεύει την παχυσαρκία. Πολλοί πάσχοντες παρουσιάζουν διαταραχές συναισθήματος (αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη κτλ.), χαμηλή αυτοεκτίμηση και διαταραχές εικόνας σώματος. Η παχυσαρκία αποτελεί στίγμα και οι πάσχοντες είναι θύματα διακρίσεων στο εργασιακό περιβάλλον, στην εκπαίδευση και στις ακαδημαϊκές κοινότητες, στον χώρο της υγείας και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Οι διακρίσεις αυτές επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο τις ψυχοκοινωνικές διαταραχές των πασχόντων.
Το ίδιο κάνει και η πολύ διαδεδομένη αλλά εντελώς λαθεμένη θεώρηση της παχυσαρκίας ως αποτέλεσμα έλλειψης θέλησης και αυτοσυγκράτησης. Η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική νόσος με ιδιαίτερα πολύπλοκους αιτιολογικούς και επιβαρυντικούς μηχανισμούς. Η υπεραπλούστευση της έλλειψης θέλησης επιτείνει τις διακρίσεις, και αποτρέπει τους πάσχοντες από το αναζητήσουν εξειδικευμένη πολυπαραγοντική ιατρική φροντίδα.
Σε Ποιους Απευθύνεται Η Ιατρικά Υποβοηθούμενη Απώλεια Βάρους;
Η Ιατρικά και Χειρουργικά Υποβοηθούμενη Απώλεια Βάρους απευθύνεται σε:
-Άτομα που αποτυγχάνουν στην προσπάθεια αλλαγής τρόπου ζωής (σωματική άσκηση και ισορροπημένη διατροφή)
-Άτομα που επανειλημμένα καταφέρνουν να χάσουν κιλά, αλλά η διακοπή της δίαιτας συνοδεύεται από επαναπρόσληψη βάρους.
-Άτομα που για ιατρικούς λόγους δε μπορούν να ακολουθήσουν προγράμματα διατροφής και άσκησης
Με Ποιο Τρόπο Η Ιατρικά Υποβοηθούμενη Απώλεια Βάρους Βοηθά Σε Αυτές Τις Δύσκολες Περιπτώσεις;
Οι λόγοι της επιτυχίας της Ιατρικά και Χειρουργικά Υποβοηθούμενης Απώλειας Βάρους είναι πολλαπλοί. Εξαρχής ο πάσχοντας που απευθύνεται στον γιατρό, και ειδικά σε χειρουργό παχυσαρκίας, έχει αποδεχτεί το επιπλέον σωματικό βάρος ως σημαντικό πρόβλημα υγείας, και είναι αποφασισμένος να ακολουθήσει οποιαδήποτε θεραπεία. Ο εξειδικευμένος γιατρός, με μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση και τη θεραπεία της παχυσαρκίας, και βαθιά κατανόηση της ψυχολογίας των πασχόντων και της πολυπλοκότητας των αιτίων της παχυσαρκίας. Είναι ο καταλληλότερος άνθρωπος για να κατανοήσει τις ιδιαιτερότητες του κάθε πάσχοντα.
Ο γιατρός έχει εμπειρία σε όλες τις τεχνικές απώλειας βάρους, συμπεριλαμβανομένων φαρμακοθεραπείας, ενδοσκοπικής και χειρουργικής θεραπείας. Με τη χρήση συνδυασμών φαρμακευτικής θεραπείας, ενδοσκοπικών τεχνικών και χειρουργείων παχυσαρκίας, δημιουργεί εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας. Βασικός σκοπός είναι η αποτελεσματική μακροχρόνια απώλεια βάρους, και η μείωση της πιθανότητας επαναπρόσληψης σε βάθος χρόνου.
ΜΕΟΔΟΙ ΙΑΤΡΙΚΑ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΒΑΡΟΥΣ
Αλλαγή Τρόπου Ζωής:
Σχεδόν όλοι οι παχύσαρκοι έχουν ζητήσει κάποια στιγμή τη βοήθεια διαιτολόγων. Στη συντριπτική πλειοψηφία επιτυγχάνουν γενικότερη αλλαγή συμπεριφοράς, τόσο διατροφικής, όσο και αύξησης της καθημερινής κατανάλωσης θερμίδων με άσκηση. Συχνά έχουν επίσης απευθυνθεί και σε ψυχολόγο για τον ίδιο λόγο. Η προσέγγιση του ειδικού στην Ιατρική και Χειρουργική Απώλεια Βάρους έχει πολλά πλεονεκτήματα. Ο εξειδικευμένος γιατρός μπορεί να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει καλύτερα συνυπάρχοντα προβλήματα που μπορεί να κάνουν την αλλαγή τρόπου ζωής πολύ πιο δύσκολη. Π.χ. είναι πολύ σημαντικό το περπάτημα στην απώλεια βάρους, όμως ένας παχύσαρκος με οστεοαρθρίτιδα στα πόδια θα δυσκολεύεται πολύ να περπατήσει.
Αντίστοιχα, άλλα προβλήματα υγείας μπορεί να δυσκολέψουν την αλλαγή συμπεριφοράς. Όπου είναι απαραίτητο, ο πάσχοντας μπορεί να παραπεμφθεί ξανά στον διαιτολόγο ή στον ψυχολόγο, ως συμπληρωματικό μέτρο στην υπόλοιπη αγωγή.
Φαρμακευτική Θεραπεία:
Υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα 2 νέα φαρμακευτικά σκευάσματα με έγκριση για ιατρική απώλεια βάρους
Ο συνδυασμός Ναλτρεξόνης και Βουπροπιονικού, και τα δυο ασφαλή φάρμακα που χρησιμοποιούνται για δεκαετίες, είναι πολύ αποτελεσματικός στη βελτίωση κακών διατροφικών συνηθειών. Ο συγκεκριμένος συνδυασμός δρα στα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου, και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο πάσχοντας αποζητά αλλά και αντιλαμβάνεται την ανταμοιβή που παίρνει από το φαγητό. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός σε άτομα που καταναλώνουν τροφές υψηλής θερμιδικής αξίας όπως γλυκά και υδατάνθρακες. Το αποτέλεσμα είναι η μείωση της όρεξης, με μεγάλη μείωση των τσιμπολογημάτων που πολλές φορές είναι ένοχα για πρόσληψη βάρους, ενώ η επίδραση του στην κατανάλωση γλυκών είναι εντυπωσιακή.
Η Λιραγλουτίδη είναι συνθετικό ανάλογο μιας εντερορμόνης που παράγεται φυσιολογικά από τον ανθρώπινο οργανισμό και βρίσκεται αυξημένη σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργεία παχυσαρκίας. Χορηγείται με καθημερινές ενέσεις, και οδηγεί σε μείωση της όρεξης, αύξηση της απελευθέρωσης ινσουλίνης από το πάγκρεας και μείωση της αποθήκευσης γλυκογόνου. Αυτό σημαίνει ότι εκτός από μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων έχει επίδραση στο μεταβολισμό του πάσχοντα.
Και τα δυο φάρμακα έχουν πιθανές παρενέργειες με πιο συχνή την ναυτία. Έχουν πολύ συγκεκριμένο τρόπο λήψης για να μειωθεί η πιθανότητα παρενεργειών και να αυξηθεί η δραστικότητά τους, και πρέπει να λαμβάνονται μόνο μετά από συμβουλή γιατρού και οι πάσχοντες να παρακολουθούνται.
Εφόσον συνυπάρχουν άλλες παθήσεις όπως διαβήτης και διαταραχές του συναισθήματος μπορεί να είναι απαραίτητη η εκτίμηση του πάσχοντα από ενδοκρινολόγο ή ψυχολόγο.
Ενδοσκοπικές Θεραπείες:
Το στομάχι έχει υπάρξει παραδοσιακά στόχος θεραπειών απώλειας βάρους. Η ικανότητα του στομάχου να διατείνεται και να επιτρέπει τη λήψη περισσότερης τροφής, καθώς και η ανακάλυψη της γκρελίνης, της ορεξιογόνου ορμόνης που παράγεται στο στομάχι, σε συνδυασμό με την πρόοδο της επεμβατικής ενδοσκόπησης οδηγούν στην ανάπτυξη όλο και περισσότερων μεθόδων απώλειας βάρους με απλή γαστροσκόπηση.
Το Ενδοσκοπικό Γαστρικό Μπαλόνι είναι η πιο παλιά μέθοδος και οδηγεί σε μειωμένη πρόσληψη τροφών καθώς ο πάσχοντας νιώθει χορτάτος με λιγότερο φαγητό. Οδηγεί σε απώλεια 20-30 κιλών και αφαιρείται μετά από ένα έτος. Η αφαίρεσή του μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή επαναπρόσληψη.
Το Ενδοσκοπικό Botox Στομάχου, στηρίζεται στην αναστολή απελευθέρωσης γκρελίνης και στην παράλυση του τοιχώματος του στομάχου. Το αποτέλεσμα είναι μειωμένη όρεξη και βραδεία κένωση του στομάχου που οδηγεί σε παρατεταμένο αίσθημα πλήρωσης. Οδηγεί σε απώλεια βάρους 15-20 κιλών, αλλά η δράση σταματά μετά από περίπου 6 μήνες και υπάρχει πιθανότητα επαναπρόσληψης.
Η Ενδοσκοπική Γαστρική Πτύχωση είναι η πιο εξελιγμένη ενδοσκοπική μέθοδος απώλειας βάρους. Με τη χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού γίνεται εσωτερική αναδίπλωση του στομάχου με ραφές. Έχει την ίδια δράση με τα χειρουργεία παχυσαρκίας, με απώλεια περίπου 20% σωματικού βάρους, αλλά γίνεται με γαστροσκόπηση, χωρίς χειρουργείο. Αντίθετα με τις άλλες δυο τεχνικές, οδηγεί σε παρατεταμένη απώλεια βάρους και μικρή επαναπρόσληψη σε βάθος χρόνου. Οι επεμβάσεις γίνονται με τη συνεργασία και ταυτόχρονη παρουσία επεμβατικού γαστρεντερολόγου και ιατρού εξειδικευμένου στην ιατρικά υποβοηθούμενη απώλεια βάρους.
Χειρουργική Απώλεια Βάρους:
Τα χειρουργεία παχυσαρκίας έχουν αποδειχθεί ότι είναι ασφαλή και πολύ αποτελεσματικά για σημαντική και μακροχρόνια ιατρική και χειρουργική απώλεια βάρους. Εφόσον γίνει σωστή επιλογή πασχόντων η επαναπρόσληψη σωματικού βάρους είναι ελάχιστη, της τάξης του 5% του επιπλέον σωματικού βάρους στην πενταετία, αφού έχουν ήδη χάσει 60-70% του επιπλέον σωματικού βάρους που είχαν προ του χειρουργείου.
Το Γαστρικό Sleeve ή Μανίκι, είναι πλέον η πιο διαδεδομένη τεχνική. Είναι ένα σχετικά απλό και γρήγορο λαπαροσκοπικό χειρουργείο με ελάχιστες επιπλοκές, και περιλαμβάνει αφαίρεση τμήματος του στομάχου με αποτέλεσμα μείωση της χωρητικότητας του και μείωση της παραγωγής γκρελίνης. Η απώλεια βάρους είναι ταχύτατη ενώ βελτιώνει και το μεταβολικό σύνδρομο. Δεν αλλάζει ριζικά την ανατομία του γαστρεντερικού συστήματος και δεν οδηγεί σε ανεπάρκεια βιταμινών.
Το Γαστρικό Bypass ή Παράκαμψη είναι η πιο αξιόπιστη και αποτελεσματική επέμβαση απώλειας βάρους. Οδηγεί σε μείωση της προσλαμβανόμενης τροφής και ταυτόχρονη μείωση της απορρόφησης της τροφής, αλλάζοντας έτσι ριζικά το μεταβολισμό του πάσχοντα. Είναι η καταλληλότερη μέθοδος για άτομα με πάρα πολλά κιλά ή πολύ κακές διατροφικές συνήθειες, (γλυκά, λιπαρά κτλ.), οδηγεί στη θεραπεία του Διαβήτη της παχυσαρκίας και έχει πολύ χαμηλά ποσοστά αποτυχίας και επαναπρόσληψης βάρους. Συνοδεύεται από ανεπάρκεια βιταμινών, και είναι απαραίτητη η καθημερνή λήψη συμπληρωμάτων καθώς και η μακροχρόνια διαιτολογική παρακολούθηση.
Τι Συμβαίνει Με Τις Περιπτώσεις Πασχόντων Που Έχασαν Κιλά Με Χειρουργείο Παχυσαρκίας Στο Παρελθόν Και Τα Ξαναπήραν;
Μια ξεχωριστή κατηγορία στην οποία είναι εντελώς απαραίτητη η συμβολή του ειδικού στην Ιατρική και Χειρουργική Απώλεια βάρους είναι οι περιπτώσεις επαναπρόσληψης μετά από προηγούμενες παρεμβάσεις, ειδικά μετά από χειρουργείο απώλειας βάρους. Δεν είναι σπάνια η επαναπρόσληψη σημαντικής ποσότητας βάρους μετά από αναγνωρισμένες επεμβάσεις όπως το Γαστρικό Μανίκι, ή μετά από παλιότερες τεχνικές όπως η Γαστροπλαστική κατά Mason ή άλλες λιγότερο αποδεκτές αλλά πιο δημοφιλείς τεχνικές όπως η Λαπαροσκοπική Θολοπτύχωση.
Σ αυτές τις περιπτώσεις αποτυχίας χειρουργείων παχυσαρκίας, χρειάζονται εξειδικευμένες γνώσεις των χειρουργικών τεχνικών και η θεραπεία βασίζεται στο συνδυασμό φαρμακοθεραπείας και ενδοσκοπικών τεχνικών, αν και πολλές φορές είναι απαραίτητη η εκτέλεση νέας χειρουργικής επέμβασης είτε για επανάληψη της προηγούμενης τεχνικής ή για μετατροπή της σε κάποια άλλη, πιο συνηθισμένα σε Γαστρική Παράκαμψη.
Τι Θα Λέγατε Σε Έναν Πάσχοντα Που Διστάζει Να Απευθυνθεί Σε Ειδικό Ιατρικά Υποβοηθούμενης Απώλειας Βάρους;
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας χωρίς συντονισμό είναι αποσπασματική και ασύνδετη. Όσοι δε μπορούν να βελτιώσουν τη διατροφή και τον τρόπο ζωής με τη βοήθεια των αντίστοιχων επαγγελματιών, ή ξαναπαίρνουν βάρος μετά από κάθε προσπάθεια, απευθύνονται σε πολλούς διαφορετικούς διαιτολόγους στην αναζήτηση μιας λύσης, σε ενδοκρινολόγους για θεραπεία, ή σε χειρουργούς για χειρουργική αντιμετώπιση. Δεν υπάρχει κανένας προγραμματισμός και κανένας έλεγχος, με τους περισσότερους πάσχοντες να μην ενημερώνονται καν για τις πολλές διαφορετικές επιλογές του υπάρχουν.
Ο ειδικός στην Ιατρική και Χειρουργική Απώλεια Βάρους, με βαθιά κατανόηση των αιτιών της παχυσαρκίας και προσωπική εμπειρία στις φαρμακευτικές, ενδοσκοπικές και χειρουργικές τεχνικές, μπορεί να συνδυάσει διαφορετικά εργαλεία με τρόπο προσαρμοσμένο στις ανάγκες του κάθε πάσχοντα, και με βάση τις προτιμήσεις και τους μακροχρόνιους στόχους, να δημιουργήσει ένα πλάνο θεραπείας, με σκοπό την αποτελεσματική και μακροχρόνια απώλεια βάρους χωρίς υποτροπές.
